Λίγα λόγια για την ιστορία του πράγματος
Τα αντισταθμιστικά οφέλη στους δήμους, που οχλούνται από τη λειτουργία των χωματερών, όλοι πλέον γνωρίζουν πως ήταν ένα τέχνασμα, προκειμένου, μέσω των δήμων, να εξασφαλισθεί η ανοχή των τοπικών κοινωνιών στη λειτουργία των εγκαταστάσεων που υποβάθμιζαν την ζωή τους. Τυπικά φαινόταν ένα κοινωνικά δίκαιο μέτρο. Κάτι σαν αποζημίωση στους πληγέντες.
Όμως αυτοί που συνέλαβαν και κυρίως αυτοί που υλοποίησαν αυτό το σχέδιο κυριολεκτικά εγκλημάτισαν. Διαχειρίστηκαν με το χειρότερο τρόπο τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που εισέπρατταν από τους ΟΤΑ (το 6% των δημοτικών τους τελών), δίνοντας περίπου το 60% από αυτά ως αντισταθμιστικά στους οχλούμενους δήμους. Και από αυτά, το 92%, περίπου, το έδιναν στον δήμο Άνω Λιοσίων - Φυλής.
Το πώς διαχειρίστηκαν στο δήμο Φυλής αυτά τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, στην πραγματικότητα μόνο ένας θεός ξέρει. Αυτά που ξέρουμε εμείς οι κοινοί θνητοί, είναι πως σπαταλήθηκαν τεράστια ποσά για ποδοσφαιρικές ομάδες, για δημοτικές επιχειρήσεις κάθε είδους, για χιλιάδες προσλήψεις στο δήμο, για παράτες διαφόρων υπουργών και πρωθυπουργών (Σημίτης, Πάγκαλος κλπ.), για εξαγορά ψηφοφόρων κλπ. Βέβαια, αυτά που γνωρίζουμε εμείς είναι σταγόνα στον ωκεανό, σε σχέση με τα όργια που πραγματικά έχουν γίνει από τα πακέτα των αντισταθμιστικών που έδινε ο ΕΣΔΚΝΑ στο δήμο Άνω Λιοσίων.
Αν όλα αυτά τα τεράστια ποσά, που δόθηκαν σαν αντισταθμιστικά μόνο στα Άνω Λιόσια , είχαν δοθεί για την εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή και για πολιτικές τοπικής διαχείρισης στους δήμους της Αττικής , χωρίς καμιά αμφιβολία, η εικόνα σήμερα, θα ήταν εντελώς διαφορετική.
Το «αστείο» της υπόθεσης είναι, πως παρ΄ όλα αυτά τα τεράστια κεφάλαια που δόθηκαν σαν αντισταθμιστικά, ο δήμος Άνω Λιοσίων Φυλής είναι ο πιο υπερχρεωμένος δήμος στην Ελλάδα με χρέη 800.000.000 ευρώ! Όμως, το θέμα μας δεν είναι η σκανδαλοθηρική πλευρά αυτής της υπόθεσης. Το πραγματικό έγκλημα που έκαναν οι εμπνευστές των αντισταθμιστικών, είναι ότι με πρόσχημα την ανεκτικότητα - αποδοχή των τοπικών κοινωνιών στη χωματερή της Φυλής έστησαν το δόγμα που έλεγε πως τα σκουπίδια της Αττικής θα πρέπει να τα διαχειριζόμαστε σε έναν τόπο και με έναν τρόπο. Έπεισαν και την πολιτική ηγεσία της εποχής (Κώστας Λαλιώτης- Βάσω Παπανδρέου) πως για πολλές δεκαετίες δεν θα ασχοληθεί κανείς με την δύσκολη ιστορία της εξεύρεσης νέων χώρων για χωματερές και το πάρτι άρχισε.
Ένα μοντέλο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους
Οι δήμαρχοι της Αττικής είχαν απλά την υποχρέωση να μαζεύουν τα σκουπίδια και να τα πηγαίνουν για θάψιμο στα Άνω Λιόσια, δίνοντας στον τότε ΕΣΔΚΝΑ, ένα μέρος των εσόδων τους από τα δημοτικά τέλη χωρίς να βάζουν πολλές σκοτούρες στο κεφάλι τους. Αυτό ήταν το μοντέλο διαχείρισης που ήθελαν οι άρχοντες των σκουπιδιών στην Αττική. Ήθελαν οι δήμοι να μαζεύουν χρήματα και σκουπίδια τα οποία θα τα διαχειριζόταν ο ΕΣΔΚΝΑ, σύμφωνα με το δόγμα: σε έναν τόπο και με έναν τρόπο.
Έστησαν στην Φυλή εργοστάσια μηχανικής διαλογής, μονάδες αποτέφρωσης, αγόρασαν δεματοποιητές τεραστίων διαστάσεων (χωρίς ποτέ να δώσουν λογαριασμό τι απέγιναν αυτοί), σχεδίασαν και κατασκεύασαν και νέα κύτταρα στην εγκατάσταση, έκαναν σχέδια και για νέες επεκτάσεις.
Τώρα αυτοί οι ίδιοι στο όνομα του εκσυγχρονισμού της διαχείρισης, δημοπρατούν και νέες τεράστιες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) με ΣΔΙΤ, που θα επεξεργάζονται το 90% των απορριμμάτων της Αττικής και πάλι -πού αλλού;- στη Φυλή.
Εμείς οι παλιότεροι θυμόμαστε ακόμα τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτη να παρουσιάζει βαθιά συγκινημένος, τις μακέτες με τους χώρους αναψυχής και τις παιδικές χαρές που θα γίνονταν μετά την αποκατάσταση της χωματερής. Τα προγράμματα ανακύκλωσης που έγιναν και από τον ΕΣΔΚΝΑ, απέτυχαν γιατί κανείς δεν πίστευε σε αυτά, αφού γίνονταν για «ξεκάρφωμα», ανεξάρτητα από το αν δαπανήθηκαν και για αυτά τεράστια ποσά.
Το ζήτημα ήταν να τηρείται το δόγμα. Και για να τηρείται το δόγμα υπήρχε μια βασική προϋπόθεση. Τα σκουπίδια να παραμένουν σε σύμμεικτη μορφή. Οι χωματερές και οι ΧΥΤΑ και οι ΜΕΑ για να υπάρχουν και να αποφέρουν κέρδη στους άρχοντες των σκουπιδιών, θέλουν σκουπίδια πολλά και σε σύμμεικτη μορφή. Βέβαια, αυτοί οι ίδιοι όταν μιλούν σε συνέδρια και ημερίδες κόβουν φλέβες υπέρ της ανακύκλωσης και των ευρωπαϊκών οδηγιών, αλλά στην πράξη υπονομεύουν κάθε απόπειρα εναλλακτικής διαχείρισης, μιλώντας για γραφικούς, για ανίδεους, για κομποστάκια κλπ. Ενίοτε, έχουν το θράσος να μιλούν αυτοί και για κάποια συμφέροντα που δεν θέλουν τις νέες ΜΕΑ.
Η πλήρης αποτυχία των πολιτικών
Όμως τα ψέματα κάποτε τελειώνουν. Η αποτυχία των πολιτικών τους είναι πλέον ολοφάνερη. Παρά τα απίστευτα ποσά που έχουν δαπανηθεί όλα αυτά τα χρόνια, τα σκουπίδια εξακολουθούν να είναι ένα τεράστιο άλυτο πρόβλημα για την Αττική. Όλος ο περίφημος περιφερειακός σχεδιασμός είναι κυριολεκτικά στον αέρα. Κανένα βήμα εκσυγχρονισμού και εναλλακτικής διαχείρισης δεν έγινε. Οι οχλούμενοι δήμοι, όχι μόνο δεν βοηθήθηκαν, αλλά είναι σε άθλια κατάσταση από πλευράς υποδομών και βουλιάζουν από χρέη. Η χωματερή όχι μόνο χώρος αναψυχής δεν έγινε όπως έλεγε ο Λαλιώτης, αλλά έγινε μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου.
Το δόγμα πλέον καταρρέει. Κανείς δεν μπορεί να το υποστηρίξει σοβαρά γιατί όλοι ξέρουν πως απέτυχε. Το θέμα δεν είναι όμως η ηθική δικαίωση μερικών γραφικών, σαν την αφεντιά μου, που όταν τα λέγαμε μας χλεύαζαν. Το θέμα είναι πως πρέπει όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους για να αλλάξουν τα πράγματα. Οι άρχοντες των σκουπιδιών εξακολουθούν να είναι οι πολύ ισχυροί. Με τα οικονομικά μέσα που διαθέτουν, τα ΜΜΕ, το στρατό των διεφθαρμένων, την πολιτική εξουσία.
Οι δύο δρόμοι
Ο δρόμος για την αλλαγή είναι ανηφορικός και δύσκολος. Για να αλλάξουν τα πράγματα, θα απαιτηθούν ρήξεις και πόλεμος με τα συμφέροντα. Θα απαιτηθεί αλλαγή πολιτικών και ριζική αναθεώρηση σχεδιασμών. Θα απαιτηθεί ανάληψη ευθυνών από τους ΟΤΑ. Αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και που ήταν να μαζεύουμε τα σκουπίδια και να τα μεταφέρουμε στην Φυλή, τελείωσε.
Θα απαιτηθούν τοπικά σχέδια διαχείρισης, εξεύρεση νέων χώρων επεξεργασίας και τελικής διάθεσης. Θα απαιτηθεί να υπάρξουν κανόνες διαλόγου ανάμεσα στους πολίτες, τους ΟΤΑ και τη νέα περιφερειακή αρχή της Αττικής. Να υπάρξει διάλογος με κανόνες και χρονοδιαγράμματα που θα οδηγήσει σε αποφάσεις και όχι αφορισμοί και λαϊκισμοί του τύπου: έξω τα σκουπίδια από την Αττική.
Από αυτόν το δημόσιο διάλογο δεν μπορεί να εξαιρεθεί η υπόθεση των αντισταθμιστικών. Η νέα περιφερειακή αρχή θα πρέπει να αναζητήσει και να δώσει στη δημοσιότητα τα πλήρη οικονομικά στοιχεία αυτής της άθλιας ιστορίας. Και η λειτουργία του ΕΣΔΚΝΑ-ΕΔΣΝΑ θα πρέπει να αποτιμηθεί και η στάση των ΟΤΑ πρέπει να αποτιμηθεί και των κυβερνήσεων και των κινημάτων.
Υπάρχει και ο εύκολος δρόμος. Να μην μιλήσουμε για ευθύνες, να μην κάνουμε αποτίμηση, να μην αλλάξουμε δεσμεύσεις των προηγούμενων, να τα ρίξουμε όλα στο Λαλιώτη και στο Σγουρό και να ξεμπερδέψουμε.
Μόνο που πρέπει προκαταβολικά να ξέρουμε πως ο εύκολος δρόμος είναι κατηφορικός, με ότι σημαίνει αυτό.
.jpg)
